BERGAMA TARİHİ ESERLERİ

A
          ANASAYFA
          KIZILAVLU
          AKROPOL
          ASKLEPİON
          ALLİANOİ
          ZEUS
Derleyen :Dr.M.Cirban mcirban@ttnet.net.tr

  ZEUS SUNAĞI

              Bergama zeus sunağının yerinde bugün sadece temelleri vardır.bilindiği üzere ıı.abdülhamit zamanında sanat yapılarına bağnazlık nedeni ile bu ünlü sunak almanlar (carl Humann) tarafından Berlin'e götürülmüştür.Düzenli bir şekilde kesilerek ambalajlanan sunak Dikili limanından gemilere yüklenmiştir.Daha sonra sunak ile ilgili kazılarda bulunan süsleme ve frizlerde götürülerek berlinde <Bergama müzesi> dedikleri yerde restore edilmiştir.
II. Eumenes zamanında Galatlara karşı kazanılan yenginin anısına dikilen anıt Zeus ve Athenaya adanmıştır. Planı kare biçiminde olan bu anıtın, beş basamaklı bir podium üzerinde ve iki katlı olarak yapılışını anımsatmak isteriz. Alt katın içi masiftir. Dış yüzü ise tanrılarla gigantların savaşını betimlemektedir. Yüksek kabartma olarak yapılan bu betimleminin uzunluğıı 120 metre, eni 2.30metredir. Zeus sunağının bu frizi dev boyda 118 kabartmadan oluşmaktadır. Bu kabartmaların her birinde Olympos tanrıları ile gigantlar arasındaki savaş canlandırılır. Gigant denilen devler aslan ya da boğa kafalı ve yılan kuyruklu azmanlardır. Olympos tanrılarından Zeus, Athena, Leto, Apollon, Artemis, Dione, Otos, Alkyoneus, Porphyrion ve daha adları bilinmeyen başkaları görülür (814). Kabartmalarda devlerin, tanrıların giicü altında ezildikleri, gövdeleri paramparça edilip korkunç acılar içinde kıvrandıkları an canlandırılmıştır Bergama'ya özgü patetik üslupta işlenmiş olan bu kabartmalar Hellenistik sanatının en görkemli yapıtlarındandır. Friz üzerindeki tanrı kabartmalarında çok ince ve yumuşak verilişe karşılık, canavarlar sert ve kaba olarak tam bir zıt görünümle canlandırılmıştır.Tüm kabartmalarda birlik ve uyum görülmesine karşın tek bir sanatçı  tarafından yapılmadığı da anlaşılmaktadır. Oyma adlar arasında Dionyades, Menekrates, Melanippos, Orestes, Theorrhetos gibi heykeltraşların okunması da bunu kanıtlıyor. Bunların tümü de Bergama'lıdır.
Zeus  zeus kadınlar


          Bu ünlü Altarın bir frizi daha vardır ki ona küçük friz denmektedir ve Bergama'nın kahramanı Telephos adına oyulmuştur. Yapının içi duvarına rastlar. Adı geçen ve 120 metre boyunda olan frizin 80 metresi bulunmuştur. Yapının ise kare biçiminde olup orta boş1ukta kare bir avlu ortaya çıkmaktadır.Athena Tapınağından 100 yıl sonra yapılmış olmasına ve 25 metre daha aşağıya düşmesine karşın iki yapı arasında bir ilişki görünmektedir. Sunak bağımsız bir yapı izlenimini vermektedir. Athena Tapınağı da sunak avlusunun içinde yer almaktadır. Kutsal alana girişte ilk olarak sunağın doğusundaki Zeus ve Athena kabartmaları grubu görülür. Frizin bu tarafında, güneşin doğuşuyla ilgili ışık tanrıları Apollon, Artemis ve Leto verilmiştir, karanlık kuzeyde ise Orion, yazgı tanrıçaları Moira'lar ve gece tanrıçası betimlemeleri vardır, güneyde ise şafak, güneş tanrısı Helios, batıda denizle ilgili deniz tanrısı ailesi Akeonos, Amfitrite, Nereus ve Tritan yer alır. Bergama Sunagının bu kabartma sıralanışı Hellenistik heykeltraşlığın büyük gücünü ortaya koyar. Bu ünlü Sunağın kurban masası yapının ortasına düşen kare avlunun içinde yer aldığı bilinmektedir. Çepeçevre galerilerin uzantısınca yer alan taş bankın heykellerle süslü olduğu görülmektedir.
zeus doğu kenarı frizleri Merdiven kuzey kenarı Kenar frizleri:tanrıça

814 - Azra Erhat, IAiloloj) Sözlıiğü, s. 148.
B15 - Celal Esat Arseven, Sanat Ansfklopedisi, c. I, s, 210.